مهم‌ترین هدف ایجاد کنندگان باهمستان آزادی، ایجاد سامانه و سازوکاری برای تصمیم‌سازی و هماهنگی کنش‌های آزادی‌خواهان، به‌ویژه در داخل ایران است. منظور از تصمیم‌سازی، روندیست که با استفاده از بازخورد کنشگران، بتوان به یک تصمیم جمعی رسید. مشارکت کنشگران، به‌خصوص در داخل ایران، برای کنش‌های غیرمجازی داخل ایران ضروریست و با توجه به دغدغه‌های امنیتی، مهم‌ترین چالش است. باهمستان دو راهکار اصلی برای این چالش دارد:

• عضو شدن کنشگران در باهمستان به‌شکل ناشناس و مشارکت مستقیم در گفتگوها و تصمیم‌گیری‌ها با استفاده از سازوکار حلقه و نمایندگی.
• مشارکت در نظرسنجی‌هایی که برای کنش‌ها صورت می‌گیرد. این نظرسنجی‌ها روی سکوهای مختلف (مثل سامانه باهمستان و شبکه‌های اجتماعی) صورت می‌گیرد. با استفاده از امکان فیلترشکن باهمستان، می‌توان به یک نمونه آماری نسبتا قابل اعتماد از کاربران در داخل ایران، برای شرکت در نظرسنجی دسترسی داشت. برای اطلاعات بیشتر، پاسخ به سوال «دلیل راه‌اندازی فیلترشکن» را در ادامه ببینید.

باور ما این است که فقط در صورتی باهمستان می‌تواند به هدف نهایی خود برسد، که تعداد قابل توجهی از کنشگران فضای حقیقی، در نظرسنجی‌ها در مورد کنش‌ها مشارکت کنند. طبیعتا یک دغدغه مهم، چگونگی جلوگیری از حمله‌های سایبری و مخدوش کردن نتایج نظرسنجی‌هاست که در پرسش‌های بعدی به آن پرداخته شده است.

هدف باهمستان آزادی، ایجاد شبکه‌ای بین کُنشگران جنبش است که هر نفر:

• (۱) فقط یک حساب کاربری داشته باشد؛
• (۲) با آرمان گذار از جمهوری اسلامی به دموکراسی سکولار همراه باشد؛
• (۳) نیازی به آشکار کردن هویتش نداشته باشد (جز برای دعوت‌کنندگان و دعوت‌شوندگان آن شخص).

در ابتدای شروع به‌کار باهمستان در زمستان ۱۴۰۱، اعضای جدید علاوه بر دعوتنامه، باید با ضبط نمونه صدا، اصول باهمستان را «امضا» می‌کردند. مقایسه نمونه‌های صدا، یکی از ابزارهای باهمستان برای جلوگیری از ایجاد حساب‌های تکراری و فعالیت روبات‌ها بود (شرط ۱)؛ ولی با بازخوردهای فراوانی که دریافت شد، (از جمله از داخل ایران)، پیش‌نیاز ضبط صدا در زمستان ۱۴۰۲ حذف شد. ابزارهای اصلی برای جلوگیری از حساب‌های تکراری، فعلا مبتنی بر مقایسه الگوی دسترسی و دعوت است. با توجه به دعوت و تایید یکی از اعضا، و تایید اصول باهمستان در زمان عضویت، شرط ۲ هم تا حدی تامین می‌شود. به‌علاوه، عضو جدید می‌تواند با ایمیل و اسم مستعار، عضو سامانه شود و فقط دعوت‌کننده ایشان لازم است هویت واقعی او را بداند (شرط ۳).
از زمستان ۱۴۰۳، امکان عضویت بدون دعوت نیز فعال شده است . با توجه به سهولت بیشتر ایجاد حساب تکراری در این روش عضویت، اعضای غیرمدعو امکان استفاده از بعضی از امکانات سامانه باهمستان، از جمله شرکت در سازوکار تصمیم‌گیری را ندارند.
می‌دانیم که شرایط ۱ و ۲ به‌شکل کامل محقق نخواهد شد. مثلا این سامانه، در صورت موثر بودن، احتمالا هدف حمله لشکر سایبری قرار خواهد گرفت. تیم اجرایی باهمستان مصمم است که روش‌های کشف این حمله‌ها و حساب‌های تکراری را به‌شکل مستمر بهبود دهد تا آثار چنین حمله‌هایی را خنثی کند.

بله، در هر زمان می‌توان درخواست حذف حساب کاربری را از طریق سامانه باهمستان ارسال کرد. در صورتی‌که کاربر قبلا دوستانش را به باهمستان دعوت نکرده باشد و صدایی هم ضبط نکرده باشد، این درخواست به‌شکل خودکار انجام خواهد شد.

ویژگی سازوکار تصمیم‌گیری باهمستان آزادی، وجود اعتماد نسبتا بالا بین اعضا، در عین توزیع‌شدگی‌ست. دلیل این اعتماد، وجود یک دعوت‌کننده برای هر نفر و تایید او در یک ساختار هرمی است. به‌همین دلیل، تنها «اعضا مدعو» می‌توانند در این ساختار و بحث و تصمیم‌گیری برای کنش‌های آینده شرکت کنند. در صورتی‌که هیچ‌یک از دوستان شما عضو باهمستان نیست ولی اصول باهمستان آزادی همراستا با مواضع و اظهارنظرهای عمومی شماست، از عضویت شما استقبال می‌کنیم. برای عضویت می‌توانید با آدرس ایمیل info@azadinet.app تماس بگیرید. به‌منظور جلوگیری از عضویت کاربران غیرواقعی و یا ناهمسو با اهداف باهمستان، برای دعوت مستقیم شما به باهمستان، به اطمینان از مواضع علنی شما مبنی بر گذار از جمهوری اسلامی به یک دموکراسی سکولار (با رعایت آزادی‌های فردی و احترام به کثرت‌گرایی)، و تماس با شما برای تایید هویتتان نیاز داریم. پس از دعوت و عضویت، شما هم می‌توانید دوستان خود را دعوت کنید و به گسترش باهمستان آزادی کمک کنید.

بدیهی‌ست که لازم نیست هویت دوستان شما برای گردانندگان باهمستان آشکار شود و می‌توانند با آدرس ایمیل و هویت مستعار عضو باهمستان شوند.

لطفا توجه کنید در کنار روش «دعوت مستقیم»، می‌توانید به‌شکل ناشناس و بدون دعوت، عضو باهمستان شوید. ولی اعضای «غیرمدعو» از بعضی امکانات باهمستان نمی‌توانند استفاده کنند.

از ابتدای تاسیس باهمستان آزادی در زمستان ۱۴۰۱، یکی از اهداف ما کمک به دورزدن سانسور اینترنت در ایران بود. برای این منظور از امکانات فیلترشکنی خارج از باهمستان که از امنیت آن مطمئن بودیم استفاده کردیم و با همکاری گردانندگان آن سامانه، امکان ایجاد کلیدهای ویژه اعضا، برای استفاده از آن فیلترشکن فراهم شد.

در رویکرد جدید، فیلترشکن نقشی کلیدی برای دریافت بازخورد از کاربران داخل ایران دارد. هم به این‌ دلیل و هم برای کمک به سامانه مهساسرور فیلترشکن ویژه باهمستان را راه‌اندازی کرده‌ایم که از طریق اپ مهسا آن را در اختیار کاربران داخل ایران قرار دهیم. علاوه بر کمک به مبارزه با سانسور اینترنت، این روش به ما این امکان را می‌دهد که نظرسنجی‌ها را با یک نمونه آماری از تعداد بزرگی از کاربران داخل ایران به‌اشتراک بگذاریم و بازخورد ایشان را دریافت کنیم.

ویژگی ارزنده اپ مهسا این است که بیش از یک میلیون کاربر فعال در داخل ایران دارد. در حال حاضر (اردیبهشت ۱۴۰۴) هر روز حدود هفت هزار هموطن با استفاده از فیلترشکن باهمستان به اینترنت آزاد دسترسی پیدا می‌کنند. هزینه ماهانه برای این تعداد کاربر در حدود ۸۰۰ دلار کانادا است (این هزینه به دلایل مختلف، از جمله هزینه سخت‌افزار، کمی متغیر است). آمار این کاربران را می‌توان در مهساسرور مشاهده کرد. با تخمین گردانندگان مهساسرور، هر کاربر به‌طور متوسط روزانه چهار اتصال (connection) دارد. هر چه حمایت‌های مالی از باهمستان بیشتر باشد،‌ ما می‌توانیم برای گروه بزرگتری از هموطنان، فیلترشکن فراهم کنیم و نمونه آماری برای نظرسنجی‌ها را هم گسترش دهیم.

نظرسنجی‌ها در درجه اول در تارنمای باهمستان برگزار می‌شوند و شرکت در آن محدود به اعضای دعوت‌شده نیست. به بیان دیگر، هر کسی می‌تواند فقط با داشتن یک آدرس جی‌میل، عضو باهمستان شود و در نظرسنجی‌ها شرکت کند (پرسش و پاسخ بعدی را ببینید). در عین حال،‌ نظرسنجی‌ها روی سکوهای دیگر هم برگذار خواهند شد. فهرست سکوها، در حال حاضر چنین است:

• تارنمای باهمستان آزادی
• کانال تلگرام باهمستان آزادی
• حساب توییتر (ایکس) باهمستان آزادی
• حساب اینستاگرام باهمستان آزادی
• فیلترشکن ویژه باهمستان

دلیل اصلی اولویت تارنمای باهمستان به سکوهای دیگر، توانایی بیشتر برای کشف و حذف حساب‌های تکراری‌ست (مثلا با استفاده از الگوی دسترسی به سامانه). به‌علاوه صرف داشتن حساب جی‌میل هم، تا حدودی فعالیت روبات‌ها را محدود می‌کند. در شبکه‌های اجتماعی، عملا امکان حذف پاسخ حساب‌های تکراری وجود ندارد. به‌همین دلیل، ما نتایج نظرسنجی‌ها را به تفکیک سکو منتشر می‌کنیم (حتی آمار اعضای باهمستان را هم به تفکیک اعضای دعوت‌شده و غیردعوت‌شده منتشر می‌کنیم). به‌این شکل، آرای یک سکو که بیشتر در معرض فعالیت روبات‌هاست (مانند توییتر) منجر به مخدوش کردن کل آرا نمی‌شود.

این کاربران که آن‌ها را اعضای غیرمدعو می‌نامیم (در مقابل اعضای مدعو که یا با دعوت دوستانشان عضو باهمستان شده‌اند یا با روش مستقیم و تایید هویت واقعیشان)، در ابتدا فقط به بخش نظرسنجی و فیلترشکن دسترسی خواهند داشت. این سطح دسترسی بر اساس نظرسنجی از اعضای مدعو باهمستان تعیین شده است.

محتوای نظرسنجی‌ها در ابتدا با توجه به بحث‌های گفتگوکده و هم‌فکری با اعضای مدعو تعیین خواهد شد. در آینده با استفاده از سازوکار دموکراتیک حلقه‌ها و شورای مرکزی (که از ابتدا در باهمستان پیش‌بینی و پیاده‌سازی شده) نمایندگان اعضای باهمستان نقشی کلیدی در تعیین این محتوا خواهند شد. هدف این نظرسنجی‌ها هماهنگی برای کنش‌هاست، بنابراین جامعه هدف ما کنشگرانی اند که تمایل دارند در کنش‌ها برای عبور از جمهوری اسلامی به یک نظام دموکراتیک سکولار، مشارکت و برای آن تبلیغ کنند. به‌علاوه، محتوای نظرسنجی‌ها هم معمولا باید در مورد یک یا چند کنش باشد.

همان‌طور که اشاره شد، محتوای نظرسنجی‌های عمومی، معمولا در مورد یک کنش خواهد بود. به‌عنوان مثال:

• شرکت در یک کارزار مجازی به‌شکل هماهنگ
• قدم زدن در پیاده‌روهای شهر به‌شکل غیر متمرکز ولی در یک ساعت مشخص
• اعتصاب سراسری در یک روز خاص

حال در نظر بگیرید، به‌عنوان مثال صدها هزار نفر در نظرسنجی مربوط به اعتصاب سراسری شرکت کنند ولی اکثرا به انجام آن کنش پاسخ منفی بدهند؛ در عوض همان افراد به مشارکت در قدم زدن همزمان در پیاده‌روها پاسخ مثبت دهند. داخل باهمستان می‌توان در مورد زمان کنش قدم‌زدن همزمان، تصمیم‌گیری کرد و از طریق همان سکوهایی که نظرسنجی روی آن برگزار شده، به‌اطلاع کنشگران رساند. دقت کنید که مبنای انجام کنش‌ها، نظر افراد در مقیاس بزرگ است، بنابراین تعداد افرادی که در نظرسنجی شرکت می‌کنند و به مشارکت در آن پاسخ مثبت می‌دهند، باید زیاد باشد. به‌علاوه، اگر موضوع کنش در فضای داخل ایران باشد، اکثر پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی هم باید داخل ایران باشند.

مهمترین کارکرد گفتگوکده، ایجاد فضایی برای گفتگوهای سازنده در مورد کنش‌های موثر است. تیم اجرایی باهمستان، با همکاری اعضا، تلاش خواهند کرد تا فضای گفتگوکده را سالم و به‌دور از توهین و حملات شخصی نگه دارند. گفتگوی محترمانه و پرهیز از خشونت لفظی، یکی از ابزارهای اصلی لشکرهای سایبری را از کار خواهد انداخت.

در حدود دو سال ابتدایی ایجاد باهمستان (زمستان ۱۴۰۱ تا بهار ۱۴۰۴) هزینه ماهیانه سخت‌افزار باهمستان آزادی، در کنار هزینه‌های موردی دیگر، توسط تیم اجرایی تامین شد (مجموعا بیش از هفت هزار دلار کانادا). برای توسعه فیلترشکن، با تخمین‌های فعلی و با توجه به هدف‌گذاری چند ده هزار کاربر برای آن، به ماهیانه بیش از هزار دلار نیاز است. به‌همین دلایل، برای تامین این هزینه‌ها تصمیم گرفته شد که از کمک‌های عمومی استفاده شود. طبیعی‌ست که هر چه مقدار این کمک‌ها بیشتر باشد، هموطنان بیشتری می‌توانند از امکانات فیلترشکن باهمستان و مهساسرور استفاده کنند.

یادآوری می‌کنیم که هزینه اصلی باهمستان، وقتیست که تیم اجرایی باهمستان برای پیاده‌سازی، نگهداری، و مدیریت آن صرف می‌کنند. همه اعضای تیم اجرایی به‌شکل داوطلبانه و بدون دریافت دستمزد با باهمستان همکاری می‌کنند ولی اگر قرار بود با همان حقوق حرفه‌ای ایشان، برای زمانی که روی کار باهمستان صرف می‌کنند، دستمزد پرداخت شود، هزینه آن در دو سال ابتدایی بیش از صد هزار دلار می‌شد.

باهمستان آزادی هیچ وابستگی حزبی ندارد. تنها نقطه مشترک بین اعضای باهمستان، همان دو اصل حداقلی بالاست، یعنی درخواست صریح پایان جمهوری اسلامی و جایگزینی آن با نظامی سکولار دموکراتیک؛ منظور از سکولار دموکراسی،‌ مدلی از حکومت است که در آن، رای مردم تنها منبع مشروعیت است و حقوق اولیه و آزادی‌های فردی در آن به‌رسمیت شناخته می‌شود. هدف باهمستان آزادی کمک به پیش‌برد جنبش آزادی‌خواهی مردم ایران، با ایجاد ساختاری کارا برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به این جنبش است. تمرکز روی کنش‌های جمعی است؛ یک کنش ممکن است به‌سادگی یک کارزار مجازی باشد، یا به پیچیدگی اقدامی عملی در خیابان یا حتی هماهنگی برای اعتصاب سراسری در مقیاس ملی. باور ما این است که جنبشی خشونت‌پرهیز (با رعایت اصل دفاع مشروع) بهترین راه گذار از بختک جمهوری اسلامی و ایجاد جایگزینی آزاد و دموکراتیک برای آن است. یکی از مهمترین عوامل موفقیت چنین جنبش‌هایی، سازمان‌دهی کاراست؛ امید ما این است که سامانه باهمستان آزادی، قدمی در این راه باشد.

با این‌حال نه تنها ورود احزاب و تشکل‌های سیاسی به باهمستان آزاد است، بلکه ساختار تصمیم‌گیری باهمستان طوری طراحی شده که اولویت را به گروه‌های بزرگ‌تر می‌دهد. یعنی تمرکز روی فعالیت‌های گروهی و جمعی «خارج از باهمستان» است. این ساختار تصمیم‌گیری در سوال‌وجواب بعدی توضیح داده شده.

همان طور که گفته شد، تنها اعضای مدعو می‌توانند در سازوکار تصمیم‌گیری باهمستان مشارکت کنند. فرآیند عضوگیری باهمستان بر مبنای نوعی مدل درختی است، یعنی اعضای جدید مانند برگ‌هایی خواهند بود که به شاخه‌های موجود اضافه می شوند. این مدل، صرفا برای عضوگیری و اطمینان از وجود شناخت و اعتماد کافی به افراد تازه‌وارد استفاده می‌شود. اما پس از آن، برای ایجاد ساختاری به منظوری تصمیم‌سازی برای کنشگری جمعی، مفهومی به نام «حلقه» وجود دارد. هر عضو می تواند حلقه‌ای ایجاد کرده و افرادی را که در بیرون سامانه و در دنیای واقعی می‌شناسد، به عضویت آن حلقه دعوت کند. هر حلقه، در صورت رسیدن تعداد اعضایش به حد نصاب، پدیدآورنده حلقه را به عنوان نماینده در «شورای مرکزی» معرفی می کند. شورای مرکزی محل اتخاذ تصمیم‌ها خواهد بود. البته، در رویکرد جدید مبتنی بر نظرسنجی‌، نتیجه این نظرسنجی‌ها نقشی محوری در اتخاذ این تصمیم‌ها خواهد داشت.

باید یادآور شد که ایجاد یا عضویت در حلقه‌ها، ارتباطی به مدل درختی عضوگیری ندارد و هر یک از اعضا می توانند اقدام به ایجاد حلقه یا عضویت در حلقه مورد نظر خود کنند. ارتباط اعضای حلقه، در خارج از سامانه و از طرق مورد توافق خود اعضای حلقه انجام می‌شود و نظرات اعضا از طریق نماینده حلقه در شورای مرکزی مطرح می‌شود. این تصویر نمایی است از نسبت حلقه‌ها به ساختار درختی دعوت اعضا. اطلاعات بیشتر در مورد حلقه‌ها و نمایندگان آن، داخل سامانه برای اعضا ارائه شده است.

داشتن آدرس ایمیل معتبر برای ارسال دعوت‌نامه و بقیه‌ی مکاتبات باهمستان آزادی لازم است. به‌علاوه، به‌جای این‌که باهمستان یک سامانه‌ی مستقل احراز هویت به‌همراه ثبت و بازبینی رمز عبور (password) داشته باشد، می‌تواند با استفاده از همان آدرس ایمیل، احراز هویت را به گوگل محول کند. این نه تنها روشی کاملا مرسوم است (و در وب‌گاه‌های مختلف استفاده می‌شود)، بلکه امنیت آن هم از پیاده‌سازی مجدد سامانه‌ی احراز هویت داخل باهمستان، بیش‌تر است. کاربران ناشناس، برای امنیت بیشتر، بهتر است یک حساب جدید جی‌میل مخصوص باهمستان درست کنند.

سامانه باهمستان آزادی و همه دست‌اندرکاران مستقیم آن، خارج از ایران اند. داده‌های کاربران بر روی کارگزاران ابری از شرکت‌های معتبر فن‌آوری نگهداری می‌شود. به‌علاوه، استانداردهای معمول امنیتی تا حد امکان رعایت می‌شود، مثلا ارتباط با azadinet.app فقط با پروتکل امن https ممکن است. با همه این اوصاف، ما مدلی برای تهدیدهای امنیتی هم داریم که برای هر تهدید، احتمال وقوع و آسیب‌های آن را در نظر می‌گیریم و امکانات سامانه را بر اساس این مدل پیاده‌سازی می‌کنیم. بعضی از این تهدید‌ها در اسلایدهای پایانی این مجموعه بررسی شده‌اند (توجه کنید که محتوای این اسلایدها در آغاز ایجاد باهمستان در ۱۴۰۱ نوشته شده و رویکرد جدید باهمستان در آن منعکس نشده است).

به‌عنوان مثال، یک تهدید، لو رفتن یا اصطلاحا «آلوده شدن» یک حساب کاربری‌ست. دلایل مختلفی هم برای چنین اتفاقی ممکن است وجود داشته باشد، از سرقت شدن رمز عبور گرفته تا عدم دقت در دعوت دوستان. ما احتمال چنین اتفاقی را قطعی فرض می‌کنیم! یعنی امکانات سامانه، با فرض آلوده‌شدن بعضی از حساب‌ها، طراحی شده. مثلا هر حساب کاربری، فقط به اطلاعات محلی دسترسی دارد، یعنی اطلاعات دعوت‌شدگان و دعوت‌کنندگان همان حساب. به‌علاوه برای کاربران داخل ایران، امکانات امنیتی اضافه‌ای درنظر گرفته شده تا کشف هویت آن‌ها حتی برای مدیران سامانه ممکن نباشد (مانند بستن دسترسی به بخش اعضا از طریق آدرس‌های شبکه ایران).

در دوران مهم گذار بعد از سقوط جمهوری اسلامی، باهمستان آزادی به کارکرد خود ادامه خواهد داد تا زمانی که احزاب فراگیر در کشور شکل بگیرند و مسیر دموکراسی هموار شود. آن‌جا پایان کار باهمستان آزادی خواهد بود؛ باهمستان آزادی قرار نیست تبدیل به یک حزب سیاسی با هدف کسب قدرت بشود. تعهد ایجاد کنندگان باهمستان آزادی این است که در آن زمان، پیاده‌سازی این باهمستان به‌شکل کد متن باز (open source) در اختیار عموم قرار گیرد، برای استفاده کُنشگران آینده ایران آزاد. توجه کنید که داده‌های کاربران باهمستان آزادی، هیچ‌گاه در اختیار شخص یا نهاد دیگری قرار نخواهد گرفت.

کارکرد اصلی باهمستان آزادی، به‌هم وصل کردن شبکه‌های کوچک کنشگران در دنیای واقعی‌ست؛ شبکه‌هایی که بر مبنای آشنایی بلندمدت و حول هدف کمک به جنبش آزادی‌خواهی مردم ایران شکل گرفته. باهمستان آزادی جایگزین این شبکه‌ها نیست و اصولا قرار نیست یک «شبکه اجتماعی» به مفهوم مرسوم باشد. به‌طور مشخص، هماهنگی و تصمیم‌گیری در «حلقه‌های» کوچک، باید خارج از باهمستان صورت گیرد. هدف باهمستان ایجاد ساختاری بین این شبکه‌های کوچک کنشگران است تا بتوان در ساختاری دموکراتیک و پایین به بالا، ایده‌های جدید را هماهنگ کرد. نمایندگان این حلقه‌ها در یک شورای مرکزی در مورد آن ایده‌ها و کنش‌ها تصمیم خواهند گرفت و جامعه کنشگران باهمستان، در مقیاسی فراگیر به اجرای آن تصمیم‌ها خواهند پرداخت.

همچنین، باهمستان آزادی نباید برای کنش‌ها و تصمیم‌های فوری استفاده شود، مثلا برای هماهنگی در زمان تجمع‌های خیابانی. تجربه ثابت کرده که وضعیت ارتباط اینترنت در این موارد بسیار غیرقابل اتکاست و نباید از یک سامانه مبتنی بر اینترنت در این موارد استفاده کرد.

برای مشاهده سیاست‌های مربوط به حفاظت از اطلاعات شخصی و قوانین عضویت این صفحه را ببینید.

در این بخش اطلاعاتی که به‌مرور در بخش عمومی باهمستان آزادی منتشر می‌شود، فهرست خواهد شد.